Łukasz Serny herbu Jelita z odmianą (zm. po 1594), rotmistrz piechoty wybranieckiej, zarządca dóbr szarogrodzkich Jana Zamoyskiego. Był synem Bartłomieja i Anny ze Stetmanów.

W r. 1568 Serny opuścił Sandomierz i podjął studia na Uniwersytecie Krakowskim. Około roku 1574 wyprawił się do Francji, gdzie walcząc w wojsku Henryka III przeciwko hugenotom zdobył doświadczenie żołnierskie; pod Livron-sur-Drôme w Delfinacie został ranny w nogę. Wróciwszy do Polski, związał się z Janem Zamoyskim. W roku 1578 był pisarzem kancelarii królewskiej. Podczas wojny inflanckiej z Moskwą został rotmistrzem piechoty wybranieckiej z województwa krakowskiego, brał udział w drugiej i trzeciej kampanii (1580–1). W roku 1580 uczestniczył w zdobyciu Wieliża, w oblężeniu Wielkich Łuk i Zawołocza. Wyróżnił się wtedy męstwem i poświęceniem, o czym mówili w sejmie 22 II 1581 Świętosław Orzelski (powoływał się na opinie rotmistrzów i dworzan) oraz Zamoyski. Tegoż dnia Stefan Batory nobilitował Sernego, a także jego ojca i rodzeństwo; na wniosek kanclerza otrzymali oni herb Jelita z odmianą (w klejnocie znalazło się godło z herbu Radwan, który rodzina podobno dawniej posiadała). W kampanii 1581 r., w sierpniu, rota Sernego liczyła 106 wybrańców i 80 żołnierzy zaciężnych. Podczas oblężenia Pskowa Serny brał udział 8 IX w brawurowym szturmie i przejściowym zdobyciu dwóch baszt twierdzy; on i Wawrzyniec Wybranowski pierwsi zatknęli na szczycie murów polskie proporce. Dnia 23 IX Serny. dostał lekki postrzał w głowę. Po wojnie jako rotmistrz wybrańców z województwa krakowskiego wystąpił jeszcze w r. 1583.

Był jednym z kilku rotmistrzów, którzy na polecenie Zamoyskiego dowodzili w nocy 12/13 V 1584 ujęciem Samuela Zborowskiego w Piekarach koło Proszowic; następnie wraz z Marcinem Mroczkiem strzegł więźnia w zamku wawelskim i był obecny przy jego egzekucji (26 V). Jesienią 1584 objął w imieniu Zamoyskiego w posiadanie włość karczmarzowską na Podolu (po kilkuletnich staraniach kanclerza o umocnienie praw własności) i został jej pierwszym zarządcą (namiestnikiem, starostą). Zaczął lub rozwinął zakładanie miasta Szarogrodu, rozpoczął budowę tamtejszego zamku i kolonizację wiejską w tych dobrach, zwanych odtąd szarogrodzkimi; funkcję zarządcy pełnił prawdopodobnie do r. 1591. Zdaniem Feliksa Kiryka w l. 1586–8 miał również jakąś intratną funkcję u boku podskarbiego koronnego., być może nadintendenta cła z komór królewskich. W r. 1586 starał się o nadanie wójtostwa (sołectwa) we wsi królewskiej Sokolniki pod Sandomierzem. W r. 1585, jako najstarszy przedstawiciel rodziny, zajmował się w Sandomierzu sprawami spadku po ojcu. W takiej roli występował również w l. 1590–1 i 1594. Zmarł wkrótce po r. 1594.

W naszym stowarzyszeniu na potrzeby rekonstrukcji oddziału piechoty polskiej wzorujemy się na Rocie Łukasza Sernego z województwa krakowskiego. Nosiła ona barwę błękitną, ale z białymi pętlicami (szamerunkami). Rota Łukasza Sernego gromadziła ludzi z województwa krakowskiego, zarówno krakowiaków, jak i górali. Ich barwą była błękitna z białymi pętlicami i białym proporcem, na którym widniał herb królewski (wilcze zęby). Samo województwo krakowskie ma w herbie kolory inne (czerwony z białym), ale ziemia zatorska, wchodząca w skład województwa krakowskiego ma właśnie barwy: niebieskie z białym i zamieszkiwana była zarówno przez krakowiaków jak i górali.

Kontakt

KRS:0000370027, NIP:6772355031, REGON:121428276
Adres: ul. Spiżowa 17 , 30-142 Kraków
Tel: 695 757 667
konto bankowe: Volkswagen Bank 64 2130 0004 2001 0549 3184 0001